Tekort grondstoffen potgrond- en substraatbranche

De beschikbaarheid van belangrijke grondstoffen zoals veen en kokos voor de West-Europese substraatmarkt is historisch laag. De voornaamste oorzaken zijn het slechte weer in de productiegebieden van veen en kokos. Daarnaast speelt de snel groeiende wereldvraag naar deze grondstoffen, met name uit Azië, een grote rol, waardoor er eveneens minder beschikbaar is voor West-Europa. Deze ontwikkelingen zorgen voor forse uitdagingen voor de Europese substraatmarkt. 

Veenproductie blijft sterk achter door de slechte weersomstandigheden.

Door het slechte weer met veel regen in de Baltische Staten, Finland en Zweden, in de periode mei, tot augustus en september 2025, is dit oogstseizoen een van de moeilijkste die de sector al heeft gekend, en waardoor de productie van veen blijft steken op een oogstpercentage van 40 à 50 %  De productie van witveen (veenmosveen) is hierbij de grootste uitdaging, waardoor het voor de sector zeer moeilijk is om te voldoen aan de vraag naar veen.

Voor de  substraatbedrijven zijn de Baltische Staten, Finland en Zweden de belangrijkste veen producerende gebieden. Productie van veen moet in de zomermaanden met droog weer plaatsvinden en oogsten kan enkel geschieden wanneer er voldoende dagen zonder regen zijn om het veen te drogen voor oogsten. 

Kokos is de tweede grondstof voor potgrond. Ook hier geeft de onvoorspelbaarheid van het regenseizoen uitdagingen in de productie en beschikbaarheid.

Overige grondstoffen

Naast de beperktere beschikbaarheid van belangrijke grondstoffen zoals kokos en veen neemt de vraag naar hernieuwbare grondstoffen zoals boomschors, houtvezel en compost ook verder toe. De beschikbare volumes van voldoende kwaliteit van andere nieuwe hernieuwbare grondstoffen (geteelde planvezels etc.) zijn op korte termijn echter nog beperkt en deze kunnen de volumes veen en kokos zeker niet vervangen. 

Met de intentieverklaring “Verduurzamen van teeltsubstraten voor de hobby- en professionele sector” zet de Belgische substraatbranche met 14 partijen in op de reductie van de milieu-impact van substraten door meer gebruik van (lokale) hernieuwbare grondstoffen en verantwoord gewonnen veen (RPP). Hierover zijn in de intentieverklaring concrete doelen afgesproken. Vanzelfsprekend blijft de Belgische substraatsector hierop verder inzetten omdat deze grondstoffen een steeds belangrijker onderdeel gaan vormen in de toekomstige grondstoffenvoorziening.

Mondiale vraag grondstoffen voor substraten stijgt razendsnel 

Met een groeiende wereldbevolking zal de vraag naar voedsel blijven toenemen. Mensen leven meer in stedelijke gebieden waarbij de aandacht voor groene leefbare steden steeds belangrijker wordt. Substraten zijn essentieel voor een verantwoorde voedselproductie en voor groene leefbare steden. 

Op basis van eerder onderzoek van de WUR (Wageningen Universiteit) werd een groei van de vraag naar van substraten van 400% voorspeld in 2050 ten opzichte van 2020.

Ondertussen zien we dat in China het oppervlak aan bedekte teeltgebieden in 5 jaar tijd is gegroeid van 700.000 naar 3.000.000 hectare. De enorme behoefte uit China heeft daarom nu reeds een grote invloed op de internationale grondstoffenmarkt voor substraten. 

Het is daarom nodig om vanuit de Europese Tuinbouw en substraatsector fundamenteel na te denken over een (nieuwe) strategische positie met betrekking tot grondstoffen voor substraten. Een wereld met grote geopolitieke onzekerheden vraagt daarom.

Wat betekent voorgaande voor substraatmarkt in 2026? 

De markten van grondstoffen staan op dit moment onder grote druk en zijn deels nog onvoorspelbaar. Grondstoffen en materialen zijn zeer moeilijk om te verkrijgen, soms niet of alleen tegen hoge prijzen. 

Voorgaande maakt een meer gedetailleerde voorspelling voor 2026 op dit moment nog zeer moeilijk.

Het advies aan afnemers van potgrond en substraat is vooral tijdig met de eigen leverancier(s) te overleggen. Alleen op die manier kan er met elkaar voor gezorgd worden dat de kwantiteit en kwaliteit van het geleverde product zoveel als mogelijk gewaarborgd blijft. 

De leden van de BPF zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor ca. 90 % van de in België geproduceerde substraten.

Pénurie de matières premières dans le secteur des terreaux et substrats

La disponibilité de matières premières essentielles, telles que la tourbe et la fibre de coco, pour le marché des substrats en Europe occidentale est historiquement faible. Les mauvaises conditions météorologiques dans les zones de récolte de tourbe et de fibre de coco en sont les principales causes. De plus, la demande mondiale croissante pour ces matières premières, notamment en provenance d’Asie, joue un rôle important, entraînant une baisse de la disponibilité pour l’Europe occidentale. Ces évolutions posent des défis majeurs pour le marché européen des substrats.

La récolte de tourbe accuse un retard important en raison des conditions météorologiques défavorables.

En raison des fortes pluies qui ont touché les États baltes, la Finlande et la Suède entre mai et septembre 2025, cette saison de récolte est l’une des plus difficiles que le secteur ait jamais connues, avec un taux de récolte estimé entre 40 et 50 %. La production de tourbe blanche (tourbe de Sphaigne) représente le plus grand défi, rendant la satisfaction de la demande très difficile pour le secteur. Pour les entreprises de substrats, les États baltes, la Finlande et la Suède sont les principales régions productrices de tourbe. La production doit avoir lieu pendant les mois d’été, par temps sec, et la récolte ne peut se faire que lorsque les jours sans pluie sont suffisamment nombreux pour permettre le séchage de la tourbe.

La fibre de coco est la deuxième matière première la plus importante pour les terreaux. Là encore, l’imprévisibilité de la saison des pluies pose des défis en termes de production et de disponibilité.

Autres matières premières

Outre la disponibilité limitée de matières premières importantes comme la fibre de coco et la tourbe, la demande de matières premières renouvelables telles que l’écorce, les fibres de bois et le compost augmente également. Cependant, les volumes disponibles de qualité suffisante d’autres nouvelles matières premières renouvelables (fibres végétales cultivées, etc.) restent limités à court terme et ne peuvent certainement pas remplacer les volumes de tourbe et de fibre de coco.

Avec la déclaration d’intention « Rendre les substrats de culture pour les secteurs amateur et professionnel plus durables », l’industrie belge des substrats, avec 14 partenaires, s’engage à réduire l’impact environnemental des substrats grâce à une utilisation accrue de matières premières renouvelables (locales) et de tourbe issue de sources responsables (RPP). Des objectifs concrets ont été convenus dans cette déclaration. Il va de soi que le secteur belge des substrats continuera à se concentrer sur ces objectifs, car ces matières premières occuperont une place de plus en plus importante dans l’approvisionnement futur.

La demande mondiale de matières premières pour substrats augmente rapidement

Avec la croissance de la population mondiale, la demande alimentaire continuera d’augmenter. Les gens vivent de plus en plus en zone urbaine, et l’accent mis sur des villes vertes et agréables à vivre devient de plus en plus important. Les substrats sont essentiels à une production alimentaire responsable et à des villes durables et agréables à vivre.

Selon une étude antérieure de la WUR (Université de Wageningen), une croissance de 400 % de la demande de substrats est prévue d’ici 2050 par rapport à 2020.

Par ailleurs, en Chine, la superficie des cultures couvertes est passée de 700 000 à 3 000 000 hectares en cinq ans. L’énorme demande chinoise a donc déjà un impact significatif sur le marché international des matières premières pour substrats. Il est donc nécessaire pour le secteur européen de l’horticulture et des substrats de reconsidérer fondamentalement sa (nouvelle) position stratégique concernant les matières premières pour substrats. Un monde marqué par d’importantes incertitudes géopolitiques l’exige.

Quelles sont les implications de ce qui précède pour le marché des substrats en 2026 ?

Les marchés des matières premières sont actuellement soumis à une pression considérable et restent partiellement imprévisibles. Les matières premières et autres matériaux sont très difficiles à obtenir, parfois indisponibles ou seulement accessibles à des prix élevés.

Il est donc très difficile d’établir des prévisions plus détaillées pour 2026 à l’heure actuelle.

Il est conseillé aux acheteurs de terreaux et de substrats de se concerter rapidement avec leur(s) fournisseur(s). C’est la seule façon de garantir au mieux la quantité et la qualité des produits livrés.

Les membres de la FBT sont conjointement responsables d’environ 90 % des substrats produits en Belgique.